Proces służy do organizowania wykonywania programu w ten sposób, że stanowi on powiązanie niezbędnych zasobów systemu komputerowego i umożliwia kontrolę stanu tych zasobów, związaną z wykonywaniem programu.
Istotne jest rozróżnienie pomiędzy procesem a programem. Program jest zbiorem instrukcji. W tym sensie jest tylko elementem procesu, znajdującym się w jego segmencie kodu (zwanym też segmentem tekstu). Poza tym do wykonania programu potrzebne są dodatkowe zasoby (procesor, pamięć itp.) Program najczęściej nie zmienia się w czasie wykonywania (nie ulega modyfikacji), podczas gdy stan procesu ulega zmianie: zmienia się stan wykonywania programu podobnie jak stan większości zasobów z tym związanych. Zmianie w wyniku wykonywania procesu ulega np. segment danych, segment stosu, stan rejestrów procesora itp. Procesem jest więc cały ten kontekst niezbędny do wykonania programu.
Wyodrębnienie procesu wiąże się z współbieżnością przetwarzania. W systemie może istnieć wiele procesów (wiele niezależnych przetwarzań), stąd ważne jest utrzymanie informacji o tym, które zasoby przedzielone na potrzeby każdego przetwarzania. W systemach jednozadaniowych (np. MS DOS) pojęcie procesu nie było wyodrębnione, gdyż nie było takiej potrzeby.
Zasobem jest każdy element systemu, który może okazać się niezbędny dla realizacji przetwarzania. Typowe zasoby kojarzone są z elementami sprzętowymi systemu komputerowego. Należy jednak podkreślić, że to dopiero system operacyjny definiuje taki element jako zasób, gdyż w jądrze systemu istnieją struktury do zarządzania i procedury realizacji przydziału, odzyskiwania itd.
Poza tym część zasobów tworzona jest przez jądro systemu operacyjnego. Zasoby takie często określa się jako wirtualne. Przykładem wirtualnego urządzenia wejścia-wyjścia jest plik. Pliki udostępnia system operacyjny. Na poziomie maszynowym pojęcie takie nie istnieje — można co najwyżej mówić o sektorach dysku, w których składowana są dane.
Operacje tworzenia i usuwania procesów bezpośrednio dotyczą procesów, ale pośrednio również często zasobów, gdyż utworzenie procesu wymaga przydziału pewnych zasobów. Proces tworzony jest przez inny proces i początkowo może współdzielić z nim większość zasobów.
Operacje przydziału i zwalniania jednostek zasobów dotyczą tworzenia powiązań między procesami i zasobami.
Elementarne operacje wejścia-wyjścia dotyczą również zasobów, ale nie są związane z ich przydziałem, czy zwalnianiem. Są to operacje dostępu do przydzielonych zasobów. Nie wszystkie operacje dostępu do przydzielonych zasobów wymagają jednak wsparcia ze strony jądra. Operacje dostępu do pamięci na przykład realizowane są na poziomie maszynowym, jądro natomiast angażowane jest dopiero w przypadku wykrycia jakichś nieprawidłowości.
Procedury obsługi przerwań z kolei są reakcją na zdarzenia zewnętrzne lub pewne szczególne stany wewnętrzne, mogą być zatem skutkiem ubocznym realizacji dostępu do zasobów. Reakcja na przerwanie może prowadzić do zmiany stanu procesu lub zasobu, nie zawsze jednak taka zmiana jest bezpośrednio spowodowana wykonaniem procedury obsługi. Procedury obsługi przerwań wykonywane muszą być szybko, dlatego ich bezpośrednim skutkiem jest czasami tylko odnotowanie faktu zajścia zdarzenia, natomiast właściwa reakcja systemu, w konsekwencji której nastąpi zmiana stanu procesu lub zasobu, wykonywana jest później.