Planowanie wywłaszczające i niewywłaszczające
Tryb decyzji
Tryb decyzji można sklasyfikować jako wywłaszczeniowy lub niewywłaszczeniowy.
W schemacie niewywłaszczeniowym procesor traktowany jest jako zasób niewywłaszczalny. Nie można go odebrać procesowi, ale proces może się go zrzec dobrowolnie (służy do tego np. funkcja yield, dostępna w niektórych systemach) lub się zakończyć. Rezygnacja z procesora jest też uboczną konsekwencją wejścia w stan oczekiwania (np. w wyniku zażądania operacji wejścia-wyjścia).
W schemacie wywłaszczeniowym, w ramach kontrolnego przekazania sterowania do jądra systemu operacyjnego może zostać podjęta decyzja o przełączeniu kontekstu pomimo, że wykonywany proces nie zażądał żadnej usługi, oznaczającej rezygnację z procesora. Przechodzi on wówczas do stanu gotowy, a rozpoczyna się wykonywanie innego procesu.
Podejmowanie decyzji o wywłaszczeniu
Typowe przypadki odebrania procesora wynikają z upływu kwantu czasu lub z pojawienia się procesu gotowego o wyższym priorytecie, niż dotychczas wykonywany. Pojawienie się takiego procesu może być następstwem:
- przyjęcia nowego procesu,
- zajścia zdarzenia, oczekiwanego przez proces (np. zakończenie operacji wejścia wyjścia, otrzymania sygnału synchronizacji),
- wzrostu priorytetu procesu gotowego, co może mieć miejsce wówczas, gdy priorytety procesów zmieniają się i przeliczane są częściej, niż to wynika z upływu kwantu czasu, czy opuszczenie procesora przez proces.